Armoede, onderwijs en leefloon.

 Op dinsdag 27 maart 2012 lanceerde Gents OCMW-voorzitter Geert Versnick (Open Vld) een controversieel voorstel om de kinderarmoede aan te pakken.

Versnick is begaan met de stijgende kinderarmoede in ons land. Ook ik ben enorm begaan met de stijgende armoede en sociale uitsluiting. De OCMW-voorzitter stelt vast dat kinderen die opgroeien in een gezin in armoede en sociale uitsluiting soms later als de doorsnee kinderen beginnen te participeren aan het kleuteronderwijs en vaak een onregelmatige schoolloopbaan hebben.

Dit probleem wil Geert Versnick (Open Vld) naast minder dwingende maatregelen in de toekomst onder andere kunnen aanpakken door het Recht op Maatschappelijke Integratie (RMI) ,dat meestal geconcretiseerd wordt via een leefloon direct te linken aan de participatie aan het kleuteronderwijs.
Dit betekent dat ouders die een leefloon hebben hun kinderen op tijd en vroeg genoeg moeten laten participeren aan het kleuteronderwijs en dit op een regelmatige basis. Gebeurt dit niet dan kan de persoon zijn/haar recht op leefloon gedeeltelijk of volledig kwijtspelen.

.

Onderwijs(ook kleuteronderwijs) is zeer belangrijk voor alle kinderen , maar nog belangrijker voor kinderen die opgroeien in een gezin in armoede en sociale uitsluiting. Kleuteronderwijs is meer dan voor kleuters toegankelijke schoolse kennis. Het is samen spelen met andere kleuters, het draagt bij tot de verdere ontwikkeling van de psychomotoriek, de sociale vaardigheden , het maakt deel uit van de socialisatie.
Ook de verdere schoolloopbaan is enorm belangrijk. Een goed diploma zorgt voor meer werkzekerheid en en beter loon.Het zorgt dus voor meer zekerheid op het levensdomein inkomen en tewerkstelling.

We moeten dus volop inzetten op maximale participatie van kinderen uit gezinnen in armoede aan het onderwijs.

Toch vind ik dit absoluut geen goed voorstel! Dit voorstel zal de meest sociaal uitgesloten mensen in armoede treffen en zal geen echte duurzame resultaten opleveren.
Heel wat mensen in armoede hopen op een betere toekomst voor hun kinderen. Door de complexiteit van een leven in armoede en sociale uitsluiting komt het soms dat de kinderen later beginnen te participeren aan het kleuteronderwijs en de schoolloopbaan vaak onregelmatiger is. Een van de redenen kan bijvoorbeeld zijn dat ouders in armoede vroeger zelf enorm negatieve ervaringen met school hebben gehad. Dit vraagt een integrale aanpak in samenspraak met en op ritme van mensen in armoede en met respect voor de gekwetste binnenkant van mensen in armoede.

Mensen in armoede hebben het vaak enorm moeilijk om de stap te zetten naar maatschappelijke instellingen zoals het OCMW. Er is vaak nog een kloof tussen de leefwereld van de maatschappelijk werk(ers)sters en de belevingswereld van mensen in armoede. Het OCMW is het laatste sociale vangnet en voor de meest sociaal uitgesloten mensen in armoede is het vaak de enige link met de bredere samenleving.
Dit voorstel kadert voor mij in armoedebestrijding vanuit het individueel schuldmodel en zorgt voor verdere vercontractualisering van de maatschappelijke hulpverlening. Dit is een verontrustende trend. Het deelt de mensen in armoede op in deserving poor en non-deserving poor: zij die het verdienden om geholpen te worden en zij die het aan uw eigen hebben te danken en dus niet verdienen om geholpen te worden.

Sommige ouders in armoede moeten zich beroepen op het leefloon. Het leefloon , dat een stuk onder de Europese armoedegrens ligt is voor hen vaak de enige manier om te kunnen overleven.
Het OCMW moet als laatste sociale vangnet zeer voorzichtig zijn met mensen te schorsen van het Recht op Maatschappelijke Intigratie.

Dit voorstel dreigt een extra drempel te worden voor mensen in armoede om naar het OCMW te gaan, bijkomende sociale uitsluitingen te creëren en de situatie van ouders in armoede met een leefloon te verergeren. Buitenlandse experimenten tonen ook aan dat dit soort maatregelen zelden zorgt voor duurzame stappen vooruit.

Dit probleem aanpakken doe je niet door mensen hun inkomen af te nemen, maar door krachtgericht te werken met de meest kwetsbaren in onze maatschappij en hen als partner mee te nemen in dit proces.

Tal van verenigingen waar armen het woord nemen werken rond onderwijs. Zo heeft Leren Ondernemen , een vereniging waar armen het woord nemen in Leuven jaren geleden een project opgestart dat werkt rond de vaak moeilijke relaties tussen de gezinnen in armoede , de scholen en CLB’s en andere relevante actoren. Ook andere sociale organisaties zoals sector Samenlevingsopbouw werken rond armoede en onderwijs.

Verder moeten we samen met mensen in armoede het watervaleffect in de schoolloopbaan stoppen en werken aan de knelpunten en sociale uitsluitingen in het onderwijs die vaak armoede (re)produceren. Alleen zo kan het onderwijs voor iedereen een hefboom worden voor sociale groei en mobilisatie. 
Laten we dit samen doen, zonder mensen uit te sluiten .

Stop dakloosheid stop

Gisteren ( zondag 11 maart 2012) werd naar aanleiding van 1 jaar Fukushima in Brussel een betoging gehouden tegen kernenergie en kernwapens en voor groene energie voor iedereen.
Als overtuigd ecologist trok ik gisteren samen met mijn broer naar Brussels om mee te gaan betogen. De zon scheen en het was zacht , het perfecte weer voor mijn progressieve stem te laten horen.
Op de betoging waren heel wat sociaal-ecologisch bewogen mensen aanwezig. Ook tal van organisaties waren vertegenwoordigd: Greenpeace, Friends of the Earth,Climaxi, Groen/ecolo , sp.a , enz....

Voor en tijdens de betoging werd ik net als andere betogers geconfronteerd met een groeiend maatschappelijk probleem: dakloosheid.
Die dag ben ik vanuit Leuven met de bus richting Brussel gegaan. Aangekomen aan het Noord station in Brussel zag ik schrijnende situaties.

Buiten aan het station in de groezelige inhammen van het busstation lagen een aantal autochtone en allochtone daklozen op vuile matrassen te liggen, volledig toegedekt met dunne dekens.

Aangekomen in het eigenlijke treinstation stapte ik richting de grote uitgang (op het kruispunt van de Bolivarlaan en de Albert II-laan). Vlak voor de grote uitgang merkte ik nog meer mensen in een daklozensituatie op. Verschillende gezinnen met jonge kinderen die al 2 weken slapen in of net buiten aan het noord station in Brussel.

(De foto's van deze gezinnen zijn genomen door een fotograaf die aanwezig was op de betoging , die met deze foto's de schrijnende situatie wilde aanklagen. Ik hoop dat de daklozen het niet erg vinden dat ik de foto's gebruik. )

De weinige dingen die ze hebben waren zoals bij iedereen zorgvuldig opgborgen.Alleen , wij doen dit in de veiligheid van onze woonst. Deze gezinnen kunnen dit niet. Hun weinige bezittingen waren opgeborgen in zakken. Er moet maar iemand zijn die deze zakken wegneemt en de gezinnen zijn hebben bezittingen kwijt.

Toen de betoging zich opgang had getrokken en door de straten van Brussel trok zijn we nog meer autochtone en allochtone mensen in een daklozensituatie tegen gekomen. Het waren schrijnende situaties.

Een paar weken geleden was het nog erger. Ook al de Federale regering bijkomende opvangplaatsen had voorzien moesten nog altijd mensen in de bijtende vrieskou op straat slapen , en dit niet alleen in Brussel.

Bij mensen die een daklozensituatie ervaren wordt het leven dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid zeer ernstig onder druk gezet. Daklozen moeten leven in mensonwaardige omstandigheden en moeten zich beroepen op pure overlevingsstrategieën.
Daklozen hebben zeer beperkte of geen toegang tot nutsvoorzieningen elektriciteit en gas. Dit maakt dat ze zich onder andere niet of zeer moeilijk kunnen verwarmen.
Mensen die een daklozensituatie ervaren hebben ook een zeer beperkte of geen toegang tot de nutsvoorziening water en  kunnen zich hierdoor moeilijk wassen en hun kleren wassen. Het niet hebben van een woonst maakt dat je constant wordt bloot gesteld aan de verschillende weersomstandigheden en de mogelijke (nachtelijke) onveiligheid op straat .
De mensonwaardige levensomstandigheden zorgen ervoor dat hun fysieke , psychische en psychosociale welzijn ernstig worden aangetast. Het zorgt voor een grotere vatbaarheid voor tal van kwalen en ziektes, psychologische problematieken en sociaal uitgesloten worden in de meest ergste vorm.
Om nog maar ze zwijgen van het stijgend geweld tegen daklozen.

Dakloosheid is  groeiend maatschappelijk probleem.

Grondwetsartikel 23 en artikel 3 van de Vlaamse wooncode stellen dat iedereen recht heeft op kwaliteitsvolle en betaalbare huisvesting. Uit het meest recentelijk tweejaarlijkse rapport 2011 van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting blijkt echter dat dit zeker geen garantie biedt dat ook iedereen effectief toegang heeft tot kwaliteitvolle en betaalbare huisvesting.

Het Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen, de OCMW’s, CAW’s en de Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten vertellen ons dat er een tekort is aan opvangplaatsen.
De crisisopvanginitiatieven in Brussel, Gent , Leuven , enz…. zitten steeds vol. Al reeds vele jaren worden we geconfronteerd met beelden van autochtone en allochtone daklozen en dakloze asielzoekers die noodgedwongen op straat moeten leven.

ls daklozen proberen om uit hun daklozensituatie te komen en op zoek gaan naar een woonst komen ze tal van knelpunten en uitsluitingen met structurele oorzaken tegen.De vraag die we ons hier kunnen stellen is of we het ons als rijk land kunnen veroorloven dat nog steeds zoveel mensen moeten leven in zo’n mensonwaardige omstandigheden. Kunnen we het ons veroorloven dat mensen zo opgeslorpt worden door het puur overleven, zodat er geen tijd en energie meer overblijft om aan persoonlijke ontwikkeling te doen.

Wat mij betreft niet!! Ik vind het een rijk land onwaardig!!

Afgelopen nacht heb ik nog een tijdje wakker gelegen en gedacht aan deze gezinnen. ook nu nog denk ik aan deze gezinnen.
De opvangcentra voor daklozen en asielzoekers zitten vol. Elk jaar krijgen we heel het jaar door te maken met zulke schrijnende situaties.
Het geraakt er bij mij echt niet in dat er echt geen oplossingen mogelijk zijn om te verkomen dat mensen in zulke mensonwaardige levensomstandigheden moeten leven.

Waar er uitdagingen zijn voor de menselijke waardigheid moeten de verschillende overheden extra maatregelen nemen.
Er zijn dringend bijkomende maatregelen nodig om dakloosheid te verkomen en mensen in staat te stellen om een leven op te bouwen dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.

Dakloosheid is een zeer complexe problematiek met diverse oorzaken. Wat de oorzaak ook is , dakloosheid is altijd een uiting van extreme armoede en sociale uitsluiting.

Dakloosheid vraagt een integrale aanpak op individueel niveau (  het versterken van mensen) , institutioneel niveau ( werking van maatschappelijke instellingen verbeteren ) en maatschappelijk niveau ( werken aan maatschappelijke structuren). Bij dit proces moeten we de ervaringsdeskundigheid van mensen in armoede en daklozen zoveel mogelijk betrekken. Zij weten beter dan wie ook wat het is om in extreme armoede te moeten leven.

De verschillende bestuurlijke overheden hebben een grote verantwoordelijkheid om meer in te zetten op preventieve begeleiding en het veranderen van maatschappelijke structuren. Verenigingen zoals verenigingen waar armen het woord nemen , verenigingen voor daklozen , SOSopvang , enz…. werken op een krachtgerichte manier , doen aan beleidsbeïnvloeding en moeten nu soms het werk doen waar de verschillende overheden verantwoordelijk voor zijn, nl het voorzien van voldoende crisisopvangplaatsen.

Ik vraag dan ook dat de Federale , Vlaamse , Waalse en Brusselse regering dringend extra gecoördineerde initiatieven nemen om bijkomende opvangplaatsen te voorzien. Dit alles moet kaderen binnen een gecoördineerde totaalaanpak ter bestrijding en preventie van dakloosheid in heel het land. Bij het opstellen, implementeren en de evaluatie van dit totaalplan wordt zoveel mogelijk de ervaringsdeskundigheid van mensen in armoede en sociale uitsluiting benut.



De betoging tegen kernenergie en kernwapens en voor groene energie voor iedereen eindigde op een plein in het hartje van Brussel. Daar vonden nog  een aantal toespraken plaats. Tijdens deze toespraken werd er door de sprekers en de aanwezige mensen regelmatig "Stop kernenergie stop" geroepen. Denkende aan de mensen in een daklozensituatie kwam bij mij ook een andere eis naar boven : Stop dakloosheid stop.

Armoede is een onrecht.